پل قطور خوی که آن را بزرگ‌ترین پل هوایی ریلی خاورمیانه می‌دانند، از جاهای دیدنی استان آذربایجان غربی به حساب می‌آید. پل قطور راه آهن ریلی ایران را به ترکیه وصل می‌کند و با اینکه از ساخت آن حدود ۵۰ سال می‌گذرد؛ به‌خاطر عظمت و شکوهش و قرارگیری در دره زیبا و خوش آب‌وهوای قطور، گردشگران زیادی بازدید از آن را در برنامه خود قرار می‌دهند. پل قطور در سال‌های اخیر با شماره ۳۱۴۰۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
پل قطور خوی کجاست؟
پل قطور در شهر قطور از توابع شهرستان خوی در استان آذربایجان غربی قرار دارد. این پل در دره مصفا و روی رودخانه قطور واقع شده است و راه‌آهن ترانزیتی ایران به ترکیه از روی آن می‌گذرد.
آدرس: استان آذربایجان غربی، ۲۵ کیلومتری خوی، شهر قطور، مسیر راه‌آهن ایران و ترکیه
تاریخچه پل قطور خوی
پل قطور که از جاهای دیدنی خوی محسوب می‌شود، از ساخته‌های دوره پهلوی دوم است که از لحاظ موقعیت و استحکام، ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد. این پل در سال ۱۳۴۷ هجری شمسی توسط دو شرکت رانکین ایران و پور بلژیک پی‌ریزی و پایه‌های بتونی آن گذاشته شد؛ اما اسکلت فلزی و شاسی پل توسط آمریکایی‌ها انجام شد. کار ساخت پل در سال ۱۳۴۹ هجری شمسی توسط یک مهندس زن آلمانی به پایان رسید.
در مهرماه سال ۱۳۵۰ هجری شمسی خط ریلی ایران و ترکیه رسما افتتاح و مبادله کالاهای اساسی کشورهای اروپایی و ایران از این طریق امکان‌پذیر شد و از همین رو، نقطه عطفی در تاریخ راه‌آهن ایران به شمار آید. قطارهای حامل مواد سوختی، کالاها، تانکرهای سوخت‌رسان و در سال‌های اخیر ناوگان‌های مسافربری، به قطارهای عبوری از این محل افزوده شده‌اند.
پل قطور در سال‌های اخیر به‌عنوان اولین میراث مدرن با ۵۰ سال سابقه، با شماره ۳۱۴۰۷ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.
ویژگی‌های پل قطور خوی
طول پل قطور حدود ۴۴۸ متر و ارتفاع آن از سطح رودخانه ۱۱۸٫۲۸ متر است. این پل ۱۰ پایه بتنی مسلح دارد که ۶ عدد از پایه‌ها به‌طرف خوی و چهار عدد از پایه‌های آن به‌سمت رازی است.
پل قطور درمجموع دارای هشت دهنه است که به‌صورت اکس به اکس در امتداد هم گسترش پیدا کرده‌اند. پل قطور را از انواع پل‌های زیرقوسی می‌دانند که تا مدت‌ها بزرگ‌ترین دهانه قوسی را در بین پل‌های ایران داشت.
این پل فلزی در گذشته به رنگ قرمز بود و در زمان جنگ ایران و عراق جهت استتار از حمله هوایی عراق، به رنگ خاکی رنگ‌آمیزی شد.
اهمیت پل قطور در جنگ ایران و عراق
عراق به اهمیت استراتژیک پل قطور پی برده بود و تلاش می‌کرد که راه مبادله کالاهای ایران را قطع کند که در آن زمان در شرایط تحریم قرار داشت. عراق برای اختلال در مبادله کالاهای ایران از طریق پل قطور وارد اقدام عملی شد و آن را مورد اصابت راکت‌های خود قرار داد؛ اما خوشبختانه راکت‌ها به اصل پل اصابت نکرد و تنها به پایه‌ها و اطراف آن آسیب زد.
این پل حدود ۶ بار هدف بمباران هوایی قرار گرفت تا اهمیت اقتصادی خود را از دست بدهد. با پایان جنگ تحمیلی برآوردی از میزان خسارت پل قطور به عمل آمد و کار مرمت آن در سال ۱۳۶۴ هجری شمسی توسط مهندسان ایرانی آغاز شد که در اردیبشهت ۱۳۷۴ هجری شمسی کامل شد.
به‌علت خسارات وارده به محدوده پل، در اوایل قطارها برای کاهش شدت تکان پل، با موتور خاموش از آن عبور می‌کردند که خطرات بسیار زیادی داشت.
هم‌اکنون پل قطور از پل‌های زیبا، جدیدالاحداث و خاص خاورمیانه به حساب می‌آید که به‌دلیل قرارگیری بر فراز دره‌ای زیبا و خوش آب‌وهوا، دارای چشم‌اندازی رویایی و قابل‌توجه است. ضمن اینکه عبور راه‌آهن ترانزیتی ایران به اروپا از روی آن، اهمیت و جذابیت پل را چندین برابر کرده است.
به‌طور کلی وجود این پل هوایی در مدخل ورودی به دره معروف قطور علاوه بر جاذبه گردشگری، اهمیت نظامی بسیار زیادی برای کشور داشته است. هدف از تاسیس و استقرار پادگان نظامی ارتش در شهرستان خوی در مرحله نخست برای حراست و مسدودسازی راه قوای بیگانه از محور خوی-قطور بود که از جمله معدود محورهای راهبردی کشور محسوب می‌شود.
نکات بازدید از پل قطور خوی
- در هر ساعت از شبانه‌روز و در تمامی فصول سال امکان بازدید از پل قطور وجود دارد.
- این منطقه در اکثر مواقع سرد یا خنک است؛ به همین دلیل یک روز بهاری یا تابستانی را برای سفر به این شهر زیبا انتخاب کنید.
