دره شهدا (خان دره سی) ارومیه که در زبان ترکی “خان دره سی” و در کردی “قاسملو” نامیده می شود، از مکانهای گردشگری استان آذربایجان غربی است.

رودخانه های باراندوز و شهدا و جویبارها و رودهای مختلف و چشمه های متعدد بزرگ و کوچک و همچنین پوشش جنگلی و گیاهی دره شهیدان را علاوه از زیستگاه وحوش به یک منطقه تفریحی و گردشگری مبدل ساخته است.

دره شهدا که به کردی “قاسملو” و به ترکی “خان دره سی” نامیده می شود، با مساحتی حدود ۳۵ هزار هکتار در محور جاده ارومیه-اشنویه در ۳۵ کیلومتری جنوب غربی ارومیه در استان آذربایجان غربی قرار دارد.

دلیل مشهور شدن این دره به قاسملو به سبب کشتارهایی بود که توسط حزب دموکرات کردستان و رهبر سابق این حزب (عبدالرحمان قاسملو) در این دره صورت گرفته است، با اتمام جنگ و درگیری ها این مکان دره شهدا نام گرفت.

دره شهدا (خان دره سی) ارومیه و جاده آسفالته ارومیه ـ اشنویه از وسط منطقه عبور می گذرد و در ضلع شمالی آن رودخانه باراندوز جاری است. سمت غربی آن را جاده خاکی زیوه به آغبلاق محدود می سازد. از نقطه نظر شرایط طبیعی دره شهدا منطقه‌ ای کاملا کوهستانی و صخره ای و در بعضی از مناطق صعب العبور است و بخش هایی از دامنه ها و ارتفاعات به صورت تپه ماهوری می باشد. اراضی نسبتا وسیع و هموار در بالای بعضی از ارتفاعات و در اطراف رودخانه ها و خط القعر رشته کوه ها دیده می شوند.

در سطح منطقه رشته‌ کوه های متعدد با اختلاف ارتفاع زیاد دیده می شود که مرتفع ترین آنها کوه کانی ‌سیو با ارتفاع ۲۵۹۸ متر و پست ترین آن دره دولاما با ارتفاع ۱۳۰۰ متر است. در فصل زمستان نقاط مرتفع برف سنگینی دارند و در بهار سرچشمه جویبارهای متعدد می ‌گردند.

منطقه شکار ممنوع دره شهدا به دلیل داشتن جاذبه های طبیعی زیبا، یکی از تفرجگاهای ارومیه نیز می باشد. به منظور احیای قوچ و میش ارمنی که نسل آن در منطقه به علل مختلف منقرض شده بود، در سال ۱۳۷۶ حدود ۲۰۰ راس از جزیره قویون داغی (کبودان) به این منطقه منتقل شد.

روستاها و باغات سیب زیادی در این دره وجود دارد. این دره که با وسعت زیاد و چشم‌انداز‌های طبیعی خود و همچنین چشمه‌ هایی که در داخل باغ‌ ها و دره ‌ها جاری هستند، زیبایی خاصی دارد.

گونه های گیاهان دارویی متنوعی در این منطقه رشد میکنند که میتوان بارهنگ، چنار، گزنه آبی، هفت بند، تمشک، ترشک، خاکشیر طبی، بابونه کاذب، شاه پسند، زردینه، کاکوئی و … را نام برد.