جزیره کبودان یکی از جزایر دریاچه ارومیه است که از سال ۱۳۴۶ خورشیدی توسط سازمان حفاظت محیط زیست منطقه حفاظت شده اعلام شده‌است. این جزیره و سایر جزایر دریاچه ارومیه به جز جزیره اسلامی اکنون به پارک ملی تبدیل شده‌است.
در پارک ۳۲۰۰ هکتاری کبودان انواع پستانداران از قبیل موش صحرایی، قوچ، میش و پلنگ زندگی می‌کنند. پوشش گیاهی جزیره استپی است و بخش‌هایی از جزیره پوشیده از جنگل‌های پسته وحشی، بادام کوهی و گیاهانی شامل گوجه‌وحشی، جووحشی، ارس کوهی و دم‌اسبی است. این جزیره همچنین زیستگاه انواع پرندگان از جمله فلامینگو، مرغ سقا، تنجه، آنقوت و کاکایی می‌باشد.
بزرگترین جزیره دریاچه ارومیه جزیرة کبودان است که یک چشمه و یک قنات کوچک دارد. قسمت اعظم پوشش گیاهی آن را علف‌های کوتاه، درختان پستة وحشی، سرو کوهی، بادام وحشی، شیر خشت و گوجه فرنگی تشکیل می‌دهد.
این جزیره در شرق ارومیه با وسعت ۳۱۷۵ هکتار و در ارتفاع ۱۵۲۱ متری قرار دارد. نوع ساحل آن سنگی و ماسه‌ای است و برای شنا و ورزش‌های آبی امکانات مناسبی دارد. در شمال این جزیره جزیره آرزو در فاصله یک کیلومتری و جزیره اشک در جنوب غرب این جزیره و در فاصله ۷ کیلومتری واقع شده اند.
در جزیره کبودان هزاران حیوان از انواع مختلف زیست می‌کنند که عمده‌ترین آن‌ها قوچ و میش می‌باشد. تعداد این حیوانات در حدود ۳۵۰۰ رأس است و اخیراً از سوی سازمان محیط زیست جهت تعادل لازم حیات وحش تعدادی پلنگ نر و ماده به جمع حیوانات آن اضافه شده است.
جزیره کبودان (قویون داغی) زیستگاه قوچ و میش ارمنی و گوزن زرد ایرانی است. این گوزن یکی از نادرترین گونه های گوزن جهان است.
کبودان تنها جزیره دریاچه ارومیه است که در تمام سال دارای آب شیرین است. آب شیرین جزیره برای مصرف حیوانات وحشی از چشمه ای که در جنوب آن قرار دارد تامین می شود.
هر قسمت جزیره زیبایی دلپذیری دارد. وجود پرندگان بزرگی چون عقاب طلایی و لاشخور مصری نیز حالت خاصی به آن داده است. از دیگر پرندگان این جزیره می توان به مرغ کفل سفید، مرغ سنگ، پری شاهرخ، سبزه قبا، کاکایی، هدهد، کبک و پرندگان آبزی چون فلامینگو، آنقوت نوک قرمز و بعضی از انواع مرغابی اشاره کرد.
فلامینگوها، گوشه شمال غربی جزیره، آب های میان قویون داغی و جزایر آرزو و اسپیر را انتخاب کرده اند که منطقه نسبتا آرامی است؛ غذای اصلی آن ها انواع جلبک ها و سخت پوستان موجود در آب دریاچه به نام آرتمیاسالینا است. قوچ و میش های جزیره از سال ۱۳۴۰ تحت حفاظت قرار دارند و تعداد آن ها امروزه به بیش از ۳۵۰۰ راس رسیده است.
بهترین زیستگاه های قوچ و میش ارمنی و گوزن زرد ایرانی در جزیره کبودان عبارت اند از: قوچ دره سی، جن دره سی، گوله دره سی، حسن آقا دره سی، زرزا، شکارگاه، قره داغ بزرگ و کوچک که تمامی قوچ ها و میش ها در این مناطق زندگی می کنند. این مجموعه از طرف یونسکو به عنوان یکی از 59 منطقه حفاظت شده که دارای گونه های کمیاب گیاهی و حیوانی است به ثبت رسیده است.
در پی عقب نشینی آب دریاچه ارومیه و ظاهر شدن سواحل جدیدی از جزیره کبودان، مدارکی از یک سیستم آب رسانی شامل یک رشته قنات و تنبوشه های سفالی، که آب شیرین را به سکونت گاهی در بخش شرقی جزیره می رساند رویت شد. بررسی و مطالعه مقایسه ای بر روی یافته های معماری و مدارک سفالی انجام شد که با استناد نتایج این مطالعات، این سکونت گاه به دوره ایلخانی تعلق دارد.
